by EX PM : దేశ మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ ఇక లేరు (మన్మోహన్ సింగ్ కన్నుమూశారు), ఆయన 92 ఏళ్ల వయసులో తుది శ్వాస విడిచారు. ఆయన ప్రధానమంత్రిగా మాత్రమే కాదు, ప్రముఖ ఆర్థికవేత్త మన్మోహన్ సింగ్ దేశ ఆర్థిక మంత్రిగా కూడా పనిచేశారు. తన పదవీకాలంలో, అతను తన పేరులో ఎప్పటికీ నిలిచిపోయే మూడు పనులను చేసాడు. ఇవి దేశ ముఖచిత్రాన్ని సమూలంగా మార్చేశాయి. అవేమిటో వివరంగా తెలుసుకుందాం..
భారతదేశం ఆర్థిక వ్యవస్థకు కొత్త శక్తి
ప్రపంచంలో మూడవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా ఉంది . ఇది త్వరలో ఐదవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా అవతరించనుంది. కానీ 90వ దశకంలో పరిస్థితి అందుకు పూర్తిగా విరుద్ధంగా ఉండేది. ఆ సమయంలో దేశంలో పీవీ నరసింహారావు ప్రధానిగా ప్రభుత్వం నడుస్తున్నది. ఆ సమయంలో ఆర్థిక మంత్రిగా డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ ఉన్నార. ప్రపంచ మార్కెట్‌లో భారత్ స్థానం కనిష్ట స్థాయికి చేరుకుంది. US డాలర్‌తో పోలిస్తే భారత కరెన్సీ పతనమైంది . విదేశీ మారక నిల్వలు దాదాపుగా నిండుకున్నాయి. ఒక రకంగా దేశం దివాలా అంచుకుందనే చెప్పాలి. కానీ ఆర్థిక మంత్రి దేశ మూడ్‌ని అర్థం చేసుకుని కొన్ని కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుని భారతదేశ ఆర్థిక ముఖ చిత్రాన్ని పూర్తిగా మారచేశారు మన్మోహన్ సింగ్.
సరళీకరణ, ‘లైసెన్స్ రాజ్’ రద్దు
మన్మోహన్ సింగ్ 1991 నుంచి 1996 వరకు ఆర్థిక మంత్రిగా ఉన్నారు. తన పదవి కాలంలో భారీ ఆర్థిక సంక్షోభంలో వ్యవస్థను తన ప్రతిభతో సంక్షోభం నుంచి బయట పడేయగలిగారు. ఇందులో మొదటిది , అతిపెద్దది ‘లైసెన్స్ రాజ్’ని ముగించడం. అతను అలాంటి విధానాలను రూపొందించాడు, దీని ద్వారా భారతదేశంలో విదేశీ పెట్టుబడులకు తలుపులు తెరిచారు.
లైసెన్సు రాజ్‌ను అంతం చేసి, ఆర్థిక సరళీకరణ కు కొత్త శకానికి నాంది పలికిన ఘనత మన్మోహన్ సింగ్‌కే దక్కుతుంది. దిగుమతి లైసెన్స్‌లను రద్దు చేయడం ద్వారా చాలా వ్యాపారాలకు ప్రయోజనకరంగా మారింది. ఎందుకంటే వారు ఇకపై బహుళ లైసెన్స్‌లను పొందాల్సిన అవసరం లేదు. దీనితో పాటు, విదేశీ పెట్టుబడుల పరిమితి పెరిగింది, దీని కారణంగా విదేశీ పెట్టుబడులు భారతదేశంలోకి వేగంగా రావడం ప్రారంభించాయి. భారతదేశంలో పనిచేస్తున్న కంపెనీలు సవాళ్లను ఎదుర్కొన్నాయి, అయితే నేడు దేశంలో పెద్ద వ్యాపారాలు చేస్తున్న విదేశీ కంపెనీలకు ఊతమిచ్చింది మన్మోహన్ సింగే. ఆ సమయంలో, కార్పొరేట్ పన్ను, దిగుమతి సుంకం తగ్గింపుతో సహా అనేక ఇతర చర్యలకు ఉపక్రమించారు.
అమెరికాతో అణు ఒప్పందం
మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ ప్రధాన నిర్ణయాలలో తదుపరి ముఖ్యమైనది అమెరికాతో భారతదేశం అణు ఒప్పందం. 1974లో రాజస్థాన్‌లోని పోఖ్రాన్‌లో జరిగిన మొదటి అణు పరీక్ష తర్వాత అమెరికా-భారత్ సంబంధాలలో ఉద్రిక్తత నెలకొంది. 2004లో మన్మోహన్ సింగ్ ప్రధాని అయ్యాక, దెబ్బతిన్న ఈ సంబంధాలను మెరుగుపరిచేందుకు చర్యలు తీసుకున్నారు. ఈ ఒప్పందం కోసం, అతను UPA సంకీర్ణ ప్రభుత్వానికి మిత్రపక్షమైన వామపక్షాల నుంచి తీవ్ర వ్యతిరేకతను ఎదుర్కోవలసి వచ్చింది. అయితే భారతదేశం-యుఎస్ పౌర అణు ఒప్పందాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లాలని నిర్ణయించుకున్నారు.
చివరకు 2008లో అమెరికాతో ఈ చారిత్రాత్మక ఒప్పందం కుదిరింది. ఆ సమయంలో అమెరికా అధ్యక్షుడు జార్జ్ డబ్ల్యూ బుష్. భారత్-యుఎస్ అణు ఒప్పందం భారతదేశంలో ఇంధన భద్రత , దౌత్య సంబంధాలకు ఒక మైలురాయిగా నిరూపితమైంది. దీని ద్వారా దశాబ్దాలుగా మూసుకుపోయిన భారత్ అణుశక్తి అవసరాలను తీర్చేందుకు అమెరికా సహకార మార్గం మళ్లీ తెరుచుకుంది.
మూడో నిర్ణయం ఆధార్..
మన్మోహన్ సింగ్ తన హయాంలో ఆధార్ కార్డు ప్రతి భారతీయుడి గుర్తింపుగా మారింది . ఇది దివంగత మాజీ ప్రధాని సాధించిన అతిపెద్ద విజయాలలో ఒకటిగా నిలిచింది. నేటి కాలంలో, ఆధార్ కార్డ్ ప్రతి భారతీయుడి గుర్తింపుగా మాత్రమే కాకుండా, అన్ని ఆర్థిక అవసరాలకు అత్యంత ముఖ్యమైన పత్రంగా కూడా మారడం గమనార్హం. దేశంలోని నివాసితులకు ప్రత్యేక గుర్తింపును అందించడానికి, వివిధ సేవలను పొందేందుకు వీలుగా ఆధార్ కార్డ్ పథకం జనవరి 2009లో ప్రారంభించారు.
